معماری منظر رشته ای جوان در عرصه حرفه‌های مرتبط با طراحی محیط به شمار می‌آید و هنوز در حال طی مراحل تکامل خویش است. هرچند معماری منظر در بسیاری از مباحث، به ویژه در زمینه مفاهیم مربوط به خلق و سازماندهی فضا و مکان، قرابت بسیار زیادی به معماری دارد، لیکن عرصه فعالیت آن در محیطهای باز طبیعی و مصنوع و ارتباط ناگزیر آن با فرآیندهای جاری در این عرصه، باعث ایجاد خصوصیات ویژه ای برای آن شده است. این خصوصیات ویژه، معماران منظر را به آشنایی با طیف وسیعی از دانش وا می‌دارد.
مهمترین سؤال پیش رو چگونگی ایجاد تلفیق و هماهنگی میان موضوعات گوناگون و دانش وسیع مرتبط با معماری منظر است. همچنین سؤالات دیگری در این زمینه مطرح می‌شوند. معماری منظر چیست و خصوصیات کلیدی آن کدام است؟ مهارتها و بدنه دانشی که معمار منظر باید آنها را بیاموزد کدام است؟ چگونه می‌توان به این حدود دانش نظم بخشید، آن را به کار گرفت و آموزش داد؟
بدین ترتیب این مقاله می‌کوشد با معرفی اجمالی معماری منظر و حوزه‌های فعالیت آن به رفع برخی از ابهامات در زمینه ویژگیهای خاص این رشته و وجوه تمایز آن با دیگر رشته‌ها و همچنین تبیین دانش مرتبط با این رشته اقدام کند. به نظر مهمترین ویژگی حرفهای معماران منظر در حل مشکلات از طریق مدیریت خلاقانه حدود دانش در ارتباط با موضوع است. لذا در این مقاله ساز و کارهایی با تکیه بر مفهوم نگرش سیستماتیک، مدلسازی و الگو برای غلبه بر مشکل پیچیدگی و گستردگی مفاهیم در جریان طراحی مورد بررسی قرار می‌گردد تا با پیوند آنها بتوان در نهایت چارچوبی مناسب و قابل تعمیم برای بکارگیری در طراحی منظر و آموزش آن پیشنهاد کرد.
مقدمه
اگرچه «معماری منظر» در ایران تاریخچه ای بسیار کوتاه در جریان حرفه‌های مرتبط با طراحی محیط دارد، اما در سطح جهانی نیز با وجود بیش از یک قرن قدمت در عرصه حرفه و آکادمی، این رشته هنوز در حال طی مراحل تکامل خویش است. هرچند معماری منظر در بسیاری از مباحث ، به ویژه در زمینه مفاهیم مربوط به خلق و سازماندهی فضا و مکان، قرابتبسیار زیادی به معماری دارد، لیکن عرصه فعالیت آن که به طور معمول مرتبط با خلق، ساماندهی و مدیریت فضاهای باز طبیعی و مصنوع است، و ارتباط ناگزیر معماری منظر با فرآیندهای جاری در این عرصه، باعث شده تا خصوصیات و ویژگیهای خاصی برای آن پدید آید. خصوصیات ویژه این رشته باعث شده تا معماران منظر در کنار درک مفاهیم عمیق در مورد خلق فضا، نیازمند آشنایی و بکارگیری طیف وسیعی از دانشهای مرتبط با رفتار انسان، مفاهیم هنری و تاریخی مرتبط با فضاهای باز و طبیعی، دانش و علوم مرتبط با طبیعت و مؤلفه‌های طبیعی و نیز دانش مهندسی برای ساخت و مدیریت منظر باشند.
فرآیند طراحی در معماری منظر
شیوه طراحی منظر در طول تاریخ همیشه به یکسان دنبال نشده است. همچنین در فرهنگهای گوناگون نگاه به شیو ه‌های طراحی متفاوت بوده است. رویکرد‌های انسان در طول زمان باعث ایجاد تغییر در شیوه‌های طراحی شده است. پس از دوران رنسانس و با تغییر تفکرات از یک دیدگاه جامع نظری-عملی که در برگیرنده توأمان علم و هنر بود، به یک نظام تفکیک گرای مدرن که تحت تأثیر فلسفه دوگانه دکارت نظر و عمل را از هم جدا کرد، نوع نگرش به شیوه طراحی منظر نیز تغییر کرد. طراحان منظر ، که تا پیش از آن استادان معمار و یا باغبانانی بودند که پس از گذران یک دوران استاد و شاگردی به بلوغ مورد نیاز برای طراحی و اجرای عملی منظر میرسیدند به مرور تا قرن ۱۹ به افرادی بدل شدند که کار خود را روی کاغذ انجام داده ، بدون آنکه خود را در فرآیند اجرا درگیر سازند، اجرای آن را به کارگران و باغبانها می‌سپردند. پس از شکل گیری رسمی‌معماری منظر در اواخرقرن ۱۹ در آمریکا توسط المستد و آغاز آموزش آکادمیک معماری منظر در ابتدای قرن ۲۰ در مدرسه معماری دانشگاه‌هاروارد، شیوه‌های طراحی معماری منظر همراه با شیوه‌های طراحی در معماری محصوصا طراحی مدرن دچار تحولات عم قی شد که تا به امروز نیز تا حدی ادامه دارد.
منبع: معماری منظر
فهرست منابع
• رساله دکتری:”طراحی منظر در مناطق گرم و خشک ایران:الگوی واحه”، تألیف سید حسن تقوایی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۳
دیدگاه خود را بنویسید